II IMPRSJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

 10.04.2025 

Mam przyjemność pokazać gościom dalszy ciąg medali wyróżniających się artystycznym spojrzeniem na wieś i ludzi z nią związanych.

 JARMARK CHMIELO –WIKLINIARSKI  NOWY TOMYŚL 1977

 

Av.: W otoku napis: JARMARK – CHMIELO - WIKLINIARSKI. W środku klęcząca dziewczyna z koszem zrywająca szyszki chmielu. Rv.: W otoku napis: NOWY TOMYŚL, poniżej data: 1977. W środku kosz pod nim wiązanka z liści i szyszek chmielu i gałązek wikliny. Niesygnowany. Medalier: nieznany. Kształt: nieregularny  ośmiokąt. Rozmiar – 114 -120 mm. Odlew. Mosiądz.

KOŃ I CZŁOWIEK

Oryginalną twórczością medalierską wyróżnia się Barbara Lis-Romańczuk znana współczesna artystka tworząca w Olsztynie. W swojej twórczości nie pominęła tematyki wiejskiej dedykowanej niektórym instytucjom, wydarzeniom, oraz wykonane wyłącznie dla wyrażenia  osobistego spojrzenia na to środowisko.

Jedna z impresji to prezentowany medal: Koń i człowiek. Niewyraźne kontury tej dwójki pozwalają się jednak domyśleć się ich bliskości. Rewers medalu pokazuje sfalowany nieregularny krajobraz wiejski dający duże pole wyobraźni. Sygnowany na Av. Medalier: Barbara Lis- Romańczak: litera: „R”. Koń i człowiek.. Rozmiar: 81 x 77 mm. Mosiądz.

            Ciekawą gamę medali związanych z tematem „wiejskim” znaleźć  można w zbiorze prac Józefa Stasińskiego jednego z najbardziej znanych polskich medalierów. Każdy z medali, które zostaną zaprezentowane wskazują na możliwości artystyczne tego twórcy.

ZIEMIA TO MATKA CHLEB TO ŻYCIE

  

Medal Wielkopolskiej Fundacji Żywnościowej. Józef Stasiński. Wielkopolska Fundacja Żywnościowa. Sygnowany na Av. –monogram liter „ST” na Rv.- napis OPUS 1610. Kształt medalu-prostokątny. Mosiądz. Lany. Napis na awersie medalu to Motto Fundacji: „Ziemia to matka chleb to życie” zilustrowane zostało ręką krojącą bochen chleba przeznaczonego do rozdzielenia wśród potrzebujących. Podkreśla misję jaką pełniła Fundacja w zakresie pozyskiwania żywności i jej dystrybucji wśród potrzebujących. Wiejski charakter  medalu  podkreśla też kobieta z konwiami mleka.

 ZESPÓŁ PIEŚNI I TAŃCA KATOWICE

  

Całkowicie odmienny kształt i sposób wyrazu  widzimy na medalu poświęconemu Studenckiemu Zespołowi Pieśni i Tańca „Katowice” propagującemu folklor i kulturę naszego kraju. Wprawdzie medal ma tradycyjny okrągły kształt jednak głęboki relief i dynamika tańca zacierająca szczegóły tańczących a podkreślająca  ich zapamiętanie w tańcu. Józef Stasiński. Studencki Zespół Pieśni i Tańca „Katowice” Uniwersytetu Śląskiego. Sygnowany na RV. – spleciony monogram liter ST. Medalier: Józef Stasiński.

 WŁADYSŁAW REYMONT

Kolejny medal poświęcony Władysławowi Reymontowi polskiemu nobliście za jego wybitne dzieło literackie „Chłopi”. Duży prostokątny medal przedstawia na awersie portret pisarza. Awers z wierzbami – drzewami krajobrazu wiejskiego przenosi oglądającego do Lipiec wsi opisanej w powieści.

 

 

Józef Stasiński. Władysław Reymont 1867-1925. Sygnowany na Av.: spleciony monogram liter „st” Medalier: Józef Stasiński. Rozmiar: 121 x 117 mm.

 

CIEKAWE IMPRESJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

IMPRSJE ARTYSTYCZNE NA MEDALACH

Wiele medali wykonywanych jest przez artystów na określone zamówienie co na ogół krępuje inwencje artystów. O wiele mniej jest medali w których artyści medalierzy wychodzą po za powszechnie stosowaną normę i wprowadzają własne wizje często abstrakcyjne zmuszające oglądających medal do refleksji.

            Ciekawe rozwiązanie widzimy na medalu poświęconym zwycięstwu Tadeusz Kościuszki pod Racławicami. O zwycięstwie przesądził atak kosynierów na baterie rosyjskie. Obie strony medalu pokazują las kos wzniesionych nad polem bitwy. Wymowa wzniesionych kos bardziej przemawia niż widok walczących.

Bronisław Chromy. Racławice 1974. . Sygnowany na A. – B. Chromy. Medalier: Bronisław Chromy. Ø 73 mm. Lany.

 

Kotula Franciszek (1900-1983) autor wielu monografii dotyczących społeczności południowo wschodniej Polski. Współzałożyciel  Muzeum Budownictwa Wiejskiego w Sanoku i Muzeum Ziemi Rzeszowskiej.  Jego działalność upamiętniona została medalem autorstwa Stanisława Wiśniewskiego. Rewers medalu przedstawia krajobraz wiejski.  Niewyraźne kontury elementów krajobrazu, drogi, wierzby przydrożnej, pochylonego krzyża  i sylwetki idącego człowieka stwarzają nastrój spokoju i zadumy. Podkreśla życie F. Kotuli poświęcone badaniu kultury i folkloru wsi.

Av.: Stylizowany monogram liter FK. Przy krawędzi u góry napis: FRANCISZEK,  u dołu: KOTULA. Po obu stronach monogramu daty: 1900 /1983. Rv.: Na pobrużdżonym tle niewyraźna sylwetka człowieka idącego w kierunku stylizowanego drzewa ze stojącym obok krzyżem. Sygnowany na „Rv .- napis: S. Wiśniewski. Medalier: Stanisław Wiśniewski (1936-2016). Mosiądz. Lany. Ø 93 mm.

Jednym z artystów  polskich, , który swoją twórczość poświęca głównie tematyce wiejskiej jest Józef Opala malarz, rzeźbiarzy i medalier.  Każdy z prezentowanych czterech medali tego artysty zawiera elementy wykraczające po za bezpośrednią kopię rzeczywistości  a jednocześnie rysujący jego artystyczną romantyczną wersję. Medale portretowe tego artysty obok wizerunku postaci odkrywają w czytelny sposób ich powiązania z wsią oraz domyślnie rodzaj ich działalności. Jeden z pierwszych  medali poświęcił Wincentemu  Witosowi wybitnemu przedstawicielu klasy chłopskiej.  Awers ukazuje skupioną surową twarz ludowego męża stanu. Rewers stanowi kontynuację jego osobowości. Węgieł wiejskiej podtrzymywany żylastymi rękoma jest alegorią  nie tylko osobowości polityka ale  znaczenia klasy chłopskiej w podtrzymywaniu ojczystego domu. Wyeksponowana ręka  jest jednym ze szczególnych elementów i symboli wielu medali tego artysty

 

Józef Opala. Wincenty Witos. Sygnowany na Rv.- litery „JO”. Medalier: Józef Opala. Ø 157 mm. Lany. Mosiądz.

Kolejnemu portret tego artysty poświęcony Jędrzejowi Cierniakowi. Jerzy Cierniak (1886-1942) był założycielem teatrów ludowych krzewiących pieśni, tańce i obyczaje ludowe. Portretowi towarzyszy wierzba, drzewo polskiego krajobrazu. Opisane w literaturze, poezji. malarstwie. Motyw ten podjął też Józef Opala. Romantyzm tego drzewa podkreślają dłonie wyłaniające się z pnia i grające na skrzypcach.

Józef Opala. Jędrzej Cierniak. Niesygnowany. Niesygnowany. Ø 93 mm. Mosiądz. Lany

           Inny medal tego artysty edytowany na okoliczność II zjazdu Związku Młodzieży Wiejskiej przedstawia jaskółcze gniazdo ulepione przy zwieńczeniu węgła chaty. Przesłanie tego  medalu jest wskazanie na wiejski rodowód tego Związku i jego powiązanie z  tradycją i kulturą wsi. Jest alegorią domu rodzinnego z którego wylatuje  młode pokolenie.

 

  
Józef Opala. II Zjazd Związku Młodzieży Wiejskiej. Sygnowany na R. – inicjały „JO”.. Ø 92 mm. Mosiądz. Lany.

 Z pośród medali portretowych poświęconych działaczom wyróżnia się też medal poświęcony Stanisławowi Piętakowi (1909-1964) ) poecie, którego twórczość oparta była na kulturze wiejskiej. Pegaz z wierzbami zamiast skrzydeł jednoznacznie wskazuje na kierunek jego twórczości poetyckiej.

 

  

Józef Opala. Nagroda literacka młodych im. Stanisława Piętaka. Sygnowany na Av. – litery JO. Ø 107 mm. Mosiądz. Lany.